50 Years Of The 1975 National Emergency: జూన్ 25, 1975. ఆ రోజు భారత ప్రజాస్వామ్య చరిత్రలో మర్చిపోలేని రోజు. అదే రోజు కేంద్ర ప్రభుత్వం దేశవ్యాప్తంగా ఎమర్జెన్సీ ప్రకటించింది. అప్పటి ప్రధానమంత్రి ఇందిరా గాంధీ తీసుకున్న ఈ నిర్ణయం దేశ రాజకీయం, ప్రజల హక్కులు, స్వేచ్ఛలపై దీర్ఘకాల ప్రభావం చూపింది. ఇప్పుడు ఈ సంఘటనకు 50 ఏళ్లు పూర్తవుతున్న సందర్భంగా, మనం ఆ సమయంలో నిజంగా ఏమైందో, ఎందుకు జరిగింది, దాని ప్రభావం ఏమిటో తెలుసుకోవాలి.
ఎందుకు ఎమర్జెన్సీ?: 1971లో ఇందిరా గాంధీ భారీ మెజారిటీతో అధికారంలోకి వచ్చారు. కానీ కొన్నేళ్లలోనే ఆర్థిక సమస్యలు, నిరుద్యోగం, ధరల పెరుగుదల వల్ల ప్రభుత్వంపై ప్రజల్లో అసంతృప్తి పెరిగింది. ఈ పరిస్థితుల్లో జయప్రకాశ్ నారాయణ్ నేతృత్వంలో దేశవ్యాప్తంగా పెద్ద ఎత్తున ఉద్యమాలు జరుగుతున్నాయి.
ఈ నేపథ్యంలోనే అలాహాబాద్ హైకోర్టు 1975లో ఇచ్చిన తీర్పులో ఇందిరా గాంధీ ఎన్నికల్లో నియమాలను అతిక్రమించారని పేర్కొంది. దీనివల్ల ఆమె ప్రధానమంత్రి పదవిని కోల్పోయే ప్రమాదం ఏర్పడింది. ఈ పరిస్థితుల్లో జూన్ 25 రాత్రి, ఆమె దేశంలో ఎమర్జెన్సీ ప్రకటించారు. ఈ నిర్ణయం రాజ్యాంగంలోని ఆర్టికల్ 352 ఆధారంగా తీసుకున్నారు.
ఎమర్జెన్సీ సమయంలో ఏమి జరిగింది?: ఎమర్జెన్సీ వర్తిస్తున్న సమయంలో కేంద్ర ప్రభుత్వానికి అత్యధిక అధికారాలు లభించాయి. మీడియా మీద కఠిన నియంత్రణలు, విపక్ష నాయకుల అరెస్టులు, స్వేచ్ఛగా మాట్లాడే హక్కు లేని పరిస్థితి దేశవ్యాప్తంగా ఏర్పడింది. పత్రికలు ప్రభుత్వ అనుమతి లేకుండా వార్తలు రాయలేకపోయాయి. అనేక నేతలు జయప్రకాశ్ నారాయణ్, అటల్ బిహారీ వాజ్‌పేయి, లాల్ కృష్ణ అద్వానీ, జార్జ్ ఫెర్నాండేజ్ తదితరులు అరెస్టు చేయబడ్డారు. వేల మంది సామాన్య ప్రజలు కూడా నిర్బంధంలోకి వెళ్లారు.
ప్రజలపై ప్రభావం: ఎమర్జెన్సీ సమయంలో పౌరుల వ్యక్తిగత స్వేచ్ఛలు, భావప్రకటన హక్కులు, ప్రజాస్వామ్య పద్ధతులు తీవ్రంగా ప్రభావితమయ్యాయి. ముఖ్యంగా, సంజయ్ గాంధీ నేతృత్వాన చేపట్టిన బలవంతపు కుటుంబ నియంత్రణ చర్యలు (Forced Sterilization) ప్రజల జీవితాల్లో అనేక ఆవేదనలకి కారణమయ్యాయి. ఇది భారతీయ పాలనా వ్యవస్థపై తీవ్రమైన ప్రశ్నలు రేకెత్తించింది.
Also Read: దేశ భద్రత కోసం తన జీవితం త్యాగం చేసిన భారతీయ గూఢచారి
ప్రజల తీర్పు, ఎమర్జెన్సీకి గట్టి సమాధానం: ఎమర్జెన్సీ తర్వాత 1977లో సాధారణ ఎన్నికలు జరిగాయి. ఈ ఎన్నికల్లో ప్రజలు ఓటుతో గట్టి సమాధానం ఇచ్చారు. కాంగ్రెస్ పార్టీ ఓటమి చెంది, జనతా పార్టీ అధికారంలోకి వచ్చింది. ప్రజాస్వామ్యం పునరుజ్జీవించడంలో ఇది కీలక ఘట్టం.
ఇప్పుడు 50 ఏళ్లు – మనం ఏమి నేర్చుకోవాలి?: ఎమర్జెన్సీ జరిగిన 50 ఏళ్ల తర్వాత కూడా, దాని ప్రభావం ఇప్పటికీ చర్చలో ఉంది. ఈ సంఘటన మనకు చెప్పే ముఖ్యమైన విషయం ఏంటంటే.. స్వేచ్ఛలు, హక్కులు, ప్రజాస్వామ్యం అనే విలువలు తక్కువ అర్థం ఉన్నవి కావు. అవి కోల్పోయిన తర్వాత వాటి విలువ అర్థమవుతుంది. ప్రతి పౌరుడు చైతన్యంగా ఉండాలి. మీడియా, న్యాయవ్యవస్థ, ప్రజల వాణి స్వేచ్ఛగా ఉండాలంటే, ప్రజలే వాటిని కాపాడాల్సిన బాధ్యత తీసుకోవాలి.
1975 ఎమర్జెన్సీ మన చరిత్రలో ఒక శక్తివంతమైన గుణపాఠం. అది భారత ప్రజాస్వామ్య వ్యవస్థ ఎంత బలంగా ఉంటే అంతే సులభంగా దుర్వినియోగం కూడా కావచ్చునని చూపించింది. అందుకే, ఈరోజు మనం చరిత్రను గుర్తు చేసుకోవడం ద్వారా, భవిష్యత్తులో అలాంటి దశలు మళ్లీ రాకుండా చూసుకోవాలి.
Also Read: అంతర్జాతీయ అంతరిక్ష కేంద్రంలో అడుగుపెట్టనున్న తొలి భారతీయుడు..
మరిన్ని Interesting Facts కొరకు మా ఛానల్ ను ఫాలో అవ్వండి V NEWS